Plan voor recreatiezonering brengt Veluwe weer in balans

1 okt 2021

De Veluwe is één van de populairste recreatiegebieden van ons land. Dat zoveel mensen genieten van de Veluwse natuur heeft wel een keerzijde: recreatie legt flinke druk op de biodiversiteit. Soms is die druk zo hoog dat we soorten voor de Veluwe dreigen te verliezen. Provincie Gelderland wil samen met terreineigenaren en andere belanghebbenden natuur en recreatie weer met elkaar in balans brengen.

De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat bepaalde soorten veel last hebben van de toegenomen recreatiedruk op de Veluwe. Vooral grondbroeders, zoals tapuit en duinpieper, zijn erg gevoelig voor verstoring. Ook reptielen lijden onder recreatiedruk. De adder, voor wie de Veluwe één van de belangrijkste leefgebieden vormt, heeft tijd nodig in de zon en verliest kostbare energie bij verstoring. Verstoring kan ten koste gaan van het voortplantingssucces. Of leidt ertoe dat soorten uit een gebied verdwijnen. Zo is de duinpieper sinds begin deze eeuw geen broedvogel van de Veluwse stuifzandheide meer.

Oplossing: niet ieder voor zich
De negatieve gevolgen van recreatie zijn niet nieuw, en we hebben er ook een oplossing voor: recreatiezonering. Om de natuur te ontlasten en er toch van te genieten, kun je recreatiestromen sturen. Alle terreinbeheerders voeren een vorm van recreatiezonering. Op plekken waar het kan is het druk, liggen horeca en wandelpaden, in kwetsbare gebieden is het stil(ler) en krijgt de natuur de ruimte.

Ook op de Veluwe wordt gezoneerd, maar de meeste eigenaren maken daarin hun eigen keuzes. Dat is niet effectief omdat er al snel sprake is van een waterbedeffect: als de ene eigenaar terreinen afsluit, wordt het bij de buurman drukker. Daarbij komt dat we het hebben over een enorme schaal. Natura 2000-gebied Veluwe is ruim 88 duizend hectare groot. Er zijn zo’n 8000 eigenaren verspreid over 12 gemeenten, met tal van ondernemers, gebruikersorganisaties en bewoners. Dat vraagt regie.

In 2018 legden we als Provincie Gelderland in het Natura 2000-beheerplan vast dat er een recreatiezoneringsplan voor de hele Veluwe moet komen. Samen met de 200 grootste eigenaren (vanaf 20 hectare) en in nauw overleg met bewoners, ondernemers en gebruikers, werken we nu aan een zoneringskaart en maatregelenplan.

Natuur en recreatie in balans: hoe dan?
Natuur en recreatie zien we niet los van elkaar. Het zoneringsplan is natuurlijk bedoeld om kwetsbare natuur te beschermen en dus kijken we: wat zijn onze natuurdoelen voor de Veluwe, waar zitten de verschillende soorten en hoe gaat het met ze? Daarnaast leggen we die recreatieve bril: waar recreëren mensen graag, waar liggen routes, campings en horeca? Zo zien we waar het schuurt en bedenken we oplossingen.

Minder recreatiedruk, mét behoud van de ervaring. We denken dat het kan. Op plekken waar de natuur niet zo kwetsbaar is, blijven de voorzieningen overeind en zijn weinig beperkingen (‘zone A’). Andere gebieden sluiten we deels af tijdens het broedseizoen, om die duinpieper en tapuit rust te gunnen (zone D) – dat betekent minder paden en andere paden: paden die wel zicht bieden op de natuur, zonder dat ze er dwars doorheen gaan. Dat is misschien even wennen, maar uiteindelijk goed voor de natuur én goed voor ons: want zo kunnen we er ook in de toekomst van blijven genieten.

Meer informatie en procedure
In oktober wordt het concept-plan gepresenteerd. In januari besluiten de Gedeputeerde Staten (GS) om het ter inzage te leggen. Daarna ligt het zes weken ter inzage. Vaststelling door GS is dan voorzien rond april 2022. Lees meer op Recreatiezoneringopdeveluwe.nl.