Gemiste kans! Nationaal Strategisch Plan voor landbouw onvolledig en ondermaats

Volgens acht natuur- en milieuorganisaties is het Nationaal Strategisch Plan (NSP) voor de besteding van de EU-landbouwsubsidies, waarmee de komende jaren bijna 800 miljoen euro per jaar wordt verdeeld, niet ambitieus en concreet genoeg om de Nederlandse landbouw te vergroenen. Een gemiste kans!

De Europese landbouwgelden moeten ingezet worden voor de bescherming van natuur en biodiversiteit en boeren belonen die daadwerkelijk willen bijdragen aan de transitie naar een duurzame landbouw. De nu voorliggende publieksversie van het NSP is echter te vaag, mist onderbouwing en ambitie, en een effectmeting. Greenpeace, LandschappenNL, Milieudefensie, Natuurmonumenten, SoortenNL, Vogelbescherming Nederland, Dierenbescherming en het Wereld Natuur Fonds doen daarom in een position paper concrete aanbevelingen het NSP te vergroenen. Ook vragen ze minister Schouten om snel een volledig uitgewerkte versie van het NSP te publiceren dat voldoet aan de Europese voorschriften. Ten slotte vragen zij om de effecten van het plan voor natuur, klimaat en het inkomen van de boer onafhankelijk te laten doorrekenen.

In juni is er een Europees akkoord bereikt over het nieuwe Europese Landbouwbeleid (GLB). De Europese lidstaten moeten dit akkoord uitwerken in een Nationaal Strategisch Plan (NSP). Nederland heeft in juni een publieksversie van dit NSP gepubliceerd, maar een volledige versie van het NSP is nog altijd niet publiek gemaakt of bij de politiek ter besluitvorming voorgelegd. Dat terwijl met het plan jaarlijks maar liefst 800 miljoen euro publiek geld gemoeid is.

Nederland bungelt onderaan Europese lijsten als het gaat om de aanpak van klimaatverandering, het beschermen van kwetsbare natuur tegen onder meer stikstof en het op orde brengen van de waterkwaliteit. De Europese landbouwgelden moeten een bijdrage leveren aan deze grote maatschappelijke opgaven en tegelijkertijd boeren belonen die willen bijdragen aan de transitie naar een duurzame landbouw. De Europese Rekenkamer concludeerde eerder al dat het huidige landbouwbeleid (GLB) in deze opgaven gefaald heeft. Daarvoor is nu een ambitieus NSP nodig, waarvan de effecten voor klimaat, milieu en het inkomen van de boer goed worden onderbouwd en doorgerekend. De natuur- en milieuorganisaties willen daarom dat de minister op korte termijn het volledige NSP publiceert conform de Europese eisen, inclusief scenario-onderzoeken en de voorgeschreven strategische milieueffectrapportage. Alleen op deze manier kan de Tweede Kamer de inzet van publieke middelen goed beoordelen.

In afwachting van het volledige NSP publiceren de hierboven genoemde natuur- en milieuorganisaties in een position paper een lijst met concrete maatregelen over hoe het NSP kan bijdragen aan natuur-, milieu- en klimaatdoelstellingen en aan het verdienvermogen van de boer. De organisaties willen bijvoorbeeld hogere basiseisen voor het ontvangen van inkomenssteun voor boeren, omdat dit de beste manier is om boeren te belonen voor vergroening. De organisaties stellen ook verplichte mestvrije en pesticidenvrije bufferstroken langs watergangen voor. Een verplichting om tien procent van het landbouwareaal te reserveren voor landschapselementen die een bijdrage leveren aan biodiversiteit, hoort eveneens tot de aanbevelingen. De organisaties willen bovendien de inkomenspositie van de boer versterken door boeren extra te betalen met hulp van een nieuwe wet die het mogelijk maakt om prijsafspraken te maken voor klimaat, natuur en dierenwelzijnsdoelen.
Meer informatie

Position paper van Greenpeace, LandschappenNL, Milieudefensie, Natuurmonumenten, SoortenNL, Vogelbescherming Nederland, Dierenbescherming en Wereld Natuur Fonds